حتما برای شما پیش آمده است که یک تابلوی نقاشی را به دفعات در تیزرهای تبلیغاتی و فیلم ها و کتاب های مختلف دیده باشید و علت اینهمه معروفیت یک اثر را متوجه نشوید . یکی از این آثار فوق العاده معروف تابلوی » دختری با گوشواره مروارید » است  که هرچند بسیار زیبا است اما به هر حال ممکن است علت معروفیت و شهرت آن برایمان قابل هضم نباشد. در این یادداشت می خواهم به طور کامل رازهای این تابو را برایتان بیان کنم.

Johannes Vermeer Year circa 1665 Type Oil on canvas Dimensions 44.5 cm × 39 cm (17.5 in × 15 in) Location Mauritshuis, The Hague

شاید یکی از معروفترین پرتره های دنیا همان مونالیزای داوینچی باشد . اینکه از میان اینهمه نقاشی پیچیده پرتره های ساده بیشتر به دل می نشیند و گوی سبقت را از بقیه می رباید برای من هم عجیب است .  اما علت اینکه  از مونالیزای داوینچی نام بردم ابن بود که این تابلو در میان جامعه هنری به «مونالیزای شمال » معروف است . دلیل این معروفیت شباهت های کلی این اثر با تابلوی داوینچی است. مثلا دخترک مشخص نیست که غمگین است یا خوشحال ، شاد است یا فقیر ، به چه چیزی فکر می کند و اینکه کجاست … شخصیت واقعی او نامعلوم و نگاهش بسیار گیرا و تاثیر گذار است.

اما یوهانس ورمیرJohan Vermeerهلندی هم حداقل در این مورد خاص دست کمی از داوینچی بزرگ نداشته است . با هم به مرور زیبایی های تابلو می پردازیم :

جزییات تابلو . لب ها

بدون شک لبهای دخترک یکی از مهمترین بخش های نقاشی محسوب می شود. ترکیب رنگها واقعا عالی است .  حزییات لبها با توجه به کوچکی آن چشم نواز است و همانند مونالیزا مشخص نیست که در حال لبخند زدن است و یا شاید غمگین است. بازگشت یا رفلکس نور در لب پایینی توسط دو بازگشت نور دیگر در کناره ها به خوبی حمایت می شود . این لبها توسط ورمیر در نقاشی دیگری از او به نام  Girl with a Red Hat in Washington. تکرار شده است.

جزییات اثر - گوشواره

گوشواره به طور یقین از بخش های مهم تابلو محسوب می شود زیرا نقش مهمی در نامگذاری آن دارد ! اما  واقعا چه نقشی دارد؟ حجم و اندازه آن نشان می دهد که یک مروارید بدلی است. اما به خوبی جزییات آن ترسیم شده است . از دو سمت به آن نور تابیده شده است. یکی نور اصلی که در جهت صورت دخترک است و دیگری نور نرمی که از یقه سفید او منعکس می شود و پس زمینه سیاه ان تاثیر را بیشتر می کند. به راستی راز این گوشواره چیست؟

Boy in a Turban Michiel Sweerts 1656-58 87 x 74 cm Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid

نکته ی دیگر دستار دخترک است که با توجه به پوشش مرسوم زمان نقاشی یعنی قرن هفدهم بسیار نامتعارف به نظر می رسد . نقاشی بالا توسط نقاشی آلمانی ترسیم شده که ده سال قبل از نقاشی دخترک به ثمر رسیده است. ترکیب رنگهای نقاشی بالا نشان میدهد که ورمیر بسیار از این اثر تاثیر پذیرفته است و همان ترکیب رنگها را با کیفیتی بسیار بهتر در نقاشی خود به کار برده است.شاید بد نباشد بدانید که دستار ترکی مخصوصا اگر زرد باشد نماد گلی است به نام tulip

امضای ورمیر

شما خواهید توانست امضای ورمیر را به صورت محو در گوشه سمت چپ و بالای تصویر پیدا کنید . در زمان جنگ جهانی دوم ، هنگامی که آلمان ها بیشتر آثار هنری بزرگ را به نزد هیتلر بردند هنرمندی ( متاسفانه اسم او را به خاطر نمی آورم ) ظاهر شد که هنر او ! کپی فوق العاده ماهرانه آثار ورمیر بود . کار او به قدری ماهرانه بود که آثار او به قیمت های گزاف در موزه های معروف به فروش رفت و تقریبا 40 درصد از آثار ورمیر در موزه های معروف تقلبی بودند . البته این فرد محاکمه و محکوم شد.

راستی چرا معروفترین پرتره ها و اثرگزارترین آنها فقط زنان هستند؟ چرا مردان نیستند؟