کاخ چهلستون از سری بناهای شگفت انگیز ایران است. شاید نکته های جالبی که در معماری آن به کار رفته باشد برای ما عادی شده باشد اما به احتمال زیاد برای کسانی که تا به حال ایران را ندیده اند بسیار شگفت انگیزاست.

قبلا یکی از نقاشی های این کاخ را با هم بررسی کردیم. امروز به تابلویی دیگر می پردازیم.

نادرشاه در جنگ کرنال

قبل از هر چیز باید اضافه کنم که این عکس از صفحه فلیکر شخصی Hamed Saber برداشته شده و با توجه به اینکه عکس های کمی از داخل کاخ موجود است باید از ایشان متشکر باشیم.

این تابلو روایت کننده جنگ کرنال است. جنگی که در آن ایران بر هندوستان پیروز می شود.  اگر عکس را به صورت بزرگ ببینید پنج نفر از افراد تابلو نامگذاری شده اند. سه  نفر از لشکر ایران و دو نفر از لشکر هند. نادرشاه با گرزی در دست و سوار بر اسبی قهوه ای رنگ در بالای سمت چپ تصویر مشخص است و نامش در کنار آن نوشته شده. در پشت او فردی با لباس زرد رنگ می بینید که نصرالله میرزا یکی از پسران نادرشاه است. نادرشاه پسر دیگری هم داشت که در آن موقع به عنوان نائب السلطنه در ایران بود به نام رضا قلی میرزا. همچنین در مرکز تصویر امیرارسلان را می بینید که یکی از سرداران نادرشاه است که حدود 16 سال در رکاب او جنگیده بود.

این تصویر احتمالا کمی با فرضیات تاریخی مشکل دارد. یکی اینکه نادرشاه هیچ گاه اجازه نداد افراد به صورت مستقیم به سمت فیل ها بروند بلکه از شترهای زنبورک دار استفاده است. دیگر اینکه علاوه برهند لشکر ایران هم دارای توپخانه بود که در اینجا سمت ایران توپی مشاهده نمی شود. دیگر انیکه در زمان نادر شاه پرچم به شکل چهارگوش درآمد و پرچم های سه گوش از دور خارج شد.

نمی دانم این حرفی که میزنم درست است یا نه ولی به نظر می رسد در زمانی که این نقاشی ترسیم شده ، کم کم نقاشان به سمت بعد دادن و پرسپکتیو دادن متمایل شده بودند. البته قبلا گفته بودیم که نقاشی از هلند برای آموزش نقاشان ایرانی در زمان صفویه وارد شده بود که شاید این هم از اثرات آموزش های او باشد. مطلب دیگری که به خاطرم می رسد این است که به احتمال زیاد زیر این تصویر باید نقاشی دیگری هم موجود باشد…

به هر حال سبک خاص قاب اطراف که شامل پندتیوها و مهراب (محراب) است که بیشتر شبیه به معماری کلیسایی است تا اسلامی با آن دقت و ظرافتی که در طرح ها و رنگ ها شده است باعث می شود که بیننده بدون اینکه خود متوجه باشد با دقت بیشتری به تابلو نگاه کند.

اما می دانید نکته جالب این تابلو چیست؟ اگر به اسب سفید رنگی که بدون سرنشین و نزدیک امیرارسلان است نگاه کنید بر پشت او داغی وجود دارد که ببه نظر می رسد که نماد خاصی باشد. من نمی خواهم در این مورد با قاطعیت نظر بدهم اما حدس می زنم که این نماد ، نشانه ی هندو ها یا تریشولا باشد و اسب بدون سرنشین نشان دهنده شکست خوردن لشکر هندوها باشد. چون با توجه به تصویر هیچ قرینه ای وجود ندارد که این جنگ به نفع کدوام شاه تمام می شود پس بعید نیست که این اسب نماد شکست هند باشد.