جاماسپ و ستاره شناسی ایرانی و اسطوره ها

در قسمت اول مختصری از ستاره شناسی ایرانی صحبت کردیم… طبق بحث جالبی که در ادامه این مطلب به وجود آمد مشخص شد که نگاره هایی که در این یادداشت دیدیم همان کارکرد کارت های تاروت را دارند.

جاماسپ وزیر گشتاسپ شاه بود. و پیشگویی هایی به او نسبت داده اند. مثل پیشگویی (که البته در اینجا ظاهرا شبیه به پیش بینی می باشد)  پیروزی زرشتیان در یکی از جنگ های مهم آن دوران بود. مثلا در تاریخ مزدیسنا می خوانیم <<زرتشت به کمک اهورامزدا و با نوشیدن «خرد همه آگاهی» که به صورت آب بر روی دستانش  ریخته شد به خواب عمیقی فرو رفت و می توانست از آنچه در آینده رخ می دهد آگاهی یابد>>

در همانجا می خوانیم که او به دنیای دیگر رفت و بهشت و دوزخ را دید و بازگشت. مشابه آنچه در روایت معراج پیامبر مسلمانان می بینیم.

بد نیست افسانه بالا را جهت استفاده بعدی موشکافی کنیم :

ریختن آب بر دست: آب سوای همه ی مفاهیمی که دارد و ممکن است به ذهن شما خطور کند یک مفهوم قدیمی نیز دارد وآن اعطای مقام الوهیت می باشد. با کمی دقت دربیشتر مراسم مدهبی دنیا می توانیم مفاهیم تقدس بخشیدن را در میان همه ی آنها پیدا کنیم. پس به نظر می آید در اینجا ریختن آب بر دست به مفهوم دست یافتن به یک مقام خدایی و روحانی باشد.

نوشیدن خرد همه آگاهی : این هم یکی از اسطوره های قدیمی است. از جنبه ای می توان این نماد را همردیف با خوردن میوه آگاهی آدم در بهشت فرض کرد. میوه ای که به او دانش را بخشید اما در عوض رنج را نیز به او داد.

اما واقعا یک سوال؟! چطور با «نوشیدن» آب  بر روی دستان ریخته می شود؟؟؟!!

و در نهایت خواب هم همیشه محلی بوده برای پرواز روح به عالم ماورا…

تابلوی معراج اثر حسین زمان مربوط به دوره زندیه

راستی حدس می زنید قدیمی ترین اسطوره مربوط به معراج یا همان به دنیای ماورا رفتن مربوط به کدام دین باشد؟

شباهت دیگری که در این میان وجود دارد و مرا به فکر می اندازد این است. جاماسپ با بوییدن گلی خاص و ارتباط با زرتشت به این مقام دست پیدا کرد ، در اسلام داریم که علی امام اول شیعیان با آب دهان پیامبر به علم ماورایی دست پیدا کرد ( اگر اشتباه می گویم تذکر بدهید) .

به راستی چه دلیلی برای تکرار اسطوره ها وجود دارد؟ چه نیازی در جوامع بشری است که اینگونه اسطوره ها را از دل خاک بیرون می کشد؟

از جاماسپ متنی به یادگار مانده به نام «جاماسپ نامه». جاماسپ نامه متن مکالمات جاماسپ و گشتاسپ می باشد.این کتاب خود بخشی از یک کتاب سه قسمتی به نام «زند هومن یسن » اثر صادق هدایت است. صادق هدایت این کتاب را بر اساس نسخ خطی و نوشته های زرتشتی جمع آوری کرده است. به عنوان مثال نوشته شده که شروع هزاره هوشیدر که پس از پایان هزاره زرتشت صورت می گیرد به این صورت است که دختر جوانی از نطفه ی زرتشت که توسط 99999 فرشته در میان  آبها نگهداری می شود آبستن می شود.

باز هم نمادهای تکراری آب و آبستن شدن دختران بدون عمل جنسی و …

آیا می دانید محراب(مهراب) فیروزه ای تداعی کننده کدام یک از اسطوره هایی است که در بالا گفتم؟

یکی دیگر از اسطوره هایی که به ستاره شناسی اعتبار می بخشد داستان سه » مغ ایرانی » یا سه شاهزاده شرقی می باشد. چندین بار تابلوهای مربوط به این افسانه را در همین وبلاگ بررسی کردیم،از جمله تابلوی مربوط به بوتیچلی . خلاصه داستان به این صورت است که این 3 شاهزاده از طریق علم ستاره شناسی متوجه حضور مردی می شوند که می تواند سرنوشت دنیا را عوض کندو هزاران کیلومتر راه می روند تا اینکه او را می یابند.

Byzantine art usually shows the Magi in Persian dress (breeches, capes, and Phrygian caps). Mosaic, Ca. 600 Basilica of Sant'Apollinare Nuovo, Ravenna, Italy- restored.

به نظرتان چه دلیلی وجود داشته که چنین اسطوره هایی خلق شده است؟ چرا برای ستاره ها از اشکال عجیب و غریب و موجودات عجیب الخلقه کمک گرفته اند؟

——————————————-

با تشکر از نویسنده وبلاگ زیربرای این مقاله جالب:

http://www.sarve-azade.com/newsite/index.php?option=com_content&view=article&id=47:1388-09-20-14-03-22&catid=276:2010-04-04-20-23-28&Itemid=84

نگاره هایی ایرانی از نمادهای زودیاک …

کسانی که نوشته های قدیمی وبلاگ را خوانده اند حتما به یاد دارند که در زمانی بحث درباره مرد ویترووین و دیر صهیون و پدیده هایی این چنینی را شروع کردیم اما به دلایلی آن را ناتمام گذاشتم. یکی از آن دلایل این بود که احساس کردم چنین موارد مرموزی ضمن اینکه ذهن دوستان را منحرف می کند ممکن است نتیجه یخاصی هم در بر نداشته باشد.

اما این بار می خواهم با علائم زودیاک و داستان آن ذهن ها را به دنبال یک بازی جذاب بکشانم. زودیاک اسمی است که شاید زیاد شنیده اید اما شاید ندانید که امروزه عده ای  از آن برای سرمایه گذاری های خود استفاده می کنند.  فارکس و زودیاک یکی از آخرین چیزهایی بود که می توانستم آنها را در کنار هم تصور کنم اما… بهتر است بخش به بخش وارد دنیای شگفت انگیز زودیاک شویم. اما ناگفته پیداست که قبل از هرچیزی این بحث را از جنبه نمادین و نیز هنری بررسی خواهیم  کرد.

یکی از قدیمی ترین نمادهای ایرانی را قبلا بررسی کرده بودیم که شباهتی بس عجیب با علایم زودیاک داشت. تصویر زیر یک نگاره ایرانی از یک کتاب دست نویس فارسی مربوط به قرن 17 میلادی است.

همانطور که می بینید این زودیاک 30 درجه دارد که 27 درجه آمده و 24 مینیاتور دیده می شود. هر درجه با نمادی خاص مشخص شده است. مثلا درجه ی دوم زنی با زن دیگر است یا درجه 16 کبوتری سیاه است. همانطور که می بینید نوشته ها به زبان فارسی می باشد.

اجازه بدهید قبل از اینکه نمادهای  زودیاک را بالا را بررسی کنیم کتاب بسیار ارزشمند سیامک زند پور را به شما معرفی کنم. این کتاب را می توانید در این پیوند بخوانید و اطلاعات بسیار خوبی درباره زودیاک و استرولوژی  دارد .

خوب همانطور که می بینید تصویر بالا از هر جهت منحصر به فرد است. در واقع چنین زودیاکی بی جهت به نام خاص «ایرانی » نامیده نمی شود. به جای 12 قسمت از 30 قسمت تشکیل شده و تقریبا هیچ یک از اشکال آن به شکل زودیاک های قدیمی و معروف نیست. متاسفانه مشخص نشده که نویسنده ی کتاب چه کسی است تا بتوان با دقت بیشتری اظهار نظر کرد.

به هر حال کافی است بداینم برای بررسی نمادها در هنر ایرانی میتوان از نمادهای و استعاره هایی که شعر و داستان ایرانی به کار رفته است استفاده کرد.(دلیل آن واضح است، نیست؟)

نماد اول نماد درخت است (درخت مورد؟! ) ; درخت در ادبیات ایرانی نماد زندگی است و درخت زندگی که از دو ماهی از آن محافظت می کردند معروف است.

نماد دوم مربوط به زنی با زن دیگر است. اصولا نماد دو زن یا دو خواهر نمادی خاص در ایران است که به تازگی توسط اخوان ثالث رنگی تازه به آن داده شده است. حکایت دو کبوتر خواهر را در اشعارش نشنیده اید؟ می توان گفت نماد دو فردی که زبان یکدیگر را می فهمند.

به همین ترتیب نمادهای زیاد دیگری دیده می شود که بحث درباره تمام آنها از حوصله این مقاله خارج است.

اما نماد بیست و یکم را ببینید. زنی در حال نواختن چنگ است . این  نماد بسیار مشابه یکی از نمادهای زودیاک مصری است.

کوتاهی و بلندی سیمهای ساز بالا نماد هماهنگی کرات آسمانی است. نمادهای عقاب و دف و فیل و چنین نمادهایی هم آشنا هستند اما باز هم چیزی از پیچیدگی این جدول کاسته نمی شود زیرا با بقیه علائم زودیاک متفاوت است. شاید 24 درجه بودن آن را بتوان با  24 ساعت شبانه روز توجیه کرد.

صورت خورشید از کتاب دست نویس ایرانی

و صور فلکی ستاره ها که یکی از آنها را به عنوان مثال برای شما می آورم.

پس از این مقدمه در پست های آینده به سراغ خیام و جاماسپ ایرانی خواهیم رفت و پس از آن به نشانه های زودیاک در دنیای امروزین خواهیم پرداخت.

افاضات اضافی :

-دو کبوتر معمولا ایزد بانو یا مادر زمین را همراهی می کنند. کبوتر سیاه یکی از نژادهای اصیل ایرانی است و تعبیر آن در خواب ها بد یمن است.

-عقاب یکی از نمادهای امپراتوری ایران است. عقاب یکی از 4حیوان مقدس است و نشان دهنده زیبایی ، قدرت و غرور است.

-دف زدن در آیین صوفیان نماد «باش» است که خدواند در زمان خلقت آن را به زبان آورد.

– پاک کردن گندم نداعی پاک کردن ذهن از پلیدی ها و پندار نیک است.

– قفل نماد طول عمر و قفل زدن بیانگر آرزوهای سر به مهر است که نمی توان به زبان آورد.

پ.ن : نمادها زیاد هستند… شما هم کمک کنید