دوست خوبم راییکا در وبلاگ عالی خود  شبهای بی سحر بشقابی از دوره ساسانی را معرفی کرده که طرح عجیب آن بسیار ذهن من را به خود مشغول کرده است.

همانطور که میبیند در این طرح زیبا عقابی عظیم جثه  که زنی را درچنگال خود گرفته و آن زن در حال غذا دادن به او میباشد و دو نفر در حال حمله هستند.

برای فهمیدن معنای این طرح تلاش و جستجوی زیادی کردم اما در هیچ کدام از وبساتهای انگلیسی یا فارسی نتیجه ای پیدا نشد.در نهایت به اجبار به کمک نماد تفسیری شخصی میکنم اما از همه دوستان و صاحبنظران میخواهم تا در صورتی که درباره این طرح اطلاعی دارند بنده هم بی نصیب نگذارند.

در نگاه اول به نظر میاید که این طرح باید بیان کننده اسطوره و افسانه ای خاص در دوران ایران قبل از اسلام باشد اما نتوانستم چنین اسطوره ای را پیدا کنم که با مضمون طرح درست در بیاید.تنها آنچه کمی شبیه به این اسطوره بود اما من را قانع نکرد همان افسانه پرواز عقاب از فراز البرز که روز به زمین نشستن او را نوروز نامگذاری کردند میباشد.

اما نتیجه ای که خودم گرفتم حاصل جمع آوری پازل ها از سایتهای  آتلیه آزاد

مجله نشان و     کلوپ ایرانیان و     ایران نامه و   زندگی در جهنم و    پرس تی وی

میباشد که برایتان میآورم:

عقاب نماد امپراتوری هخامنشی است…و همچنین نماد درفش کاویانی و کاوه آهنگر میباشد و در دوره ساسانی  به آن توجه ویژه میشده است.مثلا پرنده سیمرغ که یکی از مهمترین نمادهای آن دوره بود و ترکیبی از حیوانات مختلف است معمولا با بال و سر عقاب کشیده میشده است.بنا به اعتقاد دکتر فرخ یکی از پرچم های  دوره ساسانی طرح عقاب است.

زنی که در چنگال عقاب است شباهت بسیاری با ایزد بانو آناهیتا دارد.آناهیتا در دوره ساسانیان ایزد بانوی نگهبان آبها و باران ها و نماد پاکی و باروری و نماد عشق و دوستی بوده است….همچنین حضور پررنگ این زن در این نقش نشان دهنده اهمیت زنان در دوره ساسانیان و نیز  بقایای دوره مادرسالاری میباشد.(خارج از بحث:گفته میشود در دوره اسلامی با توجه به محدودیت هایی که برای ایرانیان برای علاقه به فرهنگ پیشین خود به وجود آمد آنها برای حفظ این نماد آن را در فاطمه دختر پیامبر مسلمین قرار دادند ..در واقع ویژگیهای فاطمه و آناهیتا از این مننظر به هم شبیه است …در واقع تلاشی برای حفظ نمادها)

پس از آن به غذایی که به عقاب داده میشود میرسیم..این غذا شبیه به انگور است..انگور در دوره ساسانی نماد حیات و صبر و تندرستی است.

موضوع بعدی گلهایی است که دو طرف عقاب را گرفته است..این گلها زنبق میباشد…زنبق در دوران ایران باستان یکی از نمادهای قوی و سلطنتی محسوب میشد.زنبق نماد بی مرگی و جاودانگی است.

اشکال باقیمانده شامل دو دیو مهاجم و شکلهایی است که دور بشقاب را احاطه کرده است.اشکال دور بشقاب بسیار زیاد است و بعضی از انها تکرار شده..اشکالی مانند کبوتر…سگ..گل نیلوفر آبی و گل زنبق و …دیو ها میتواند نماد تجاوز بیگانگان  باشد و اشکال دور بشقاب هر یک نمادی دارد که توضیح آن از حوصله این پست خارج است.


نتیجه گیری(البته همانطور که در ابتدا گفتم ممکن است این نتیجه صحیح نباشد)

عقاب به عنوان نمادی از  ایران سرزمین پهناور دوره ساسانی در حالی که از ایزد بانو آناهیتا مراقبت میکند از سوی دیوهایی که میتواند نماد خشکسالی یا تجاوز بیگانگان به مرزهایش باشد محافظت میکند..در این میان الهه زیبا روی برای تسلی خاطر حامی خود به او میوه صبر و تندرستی را میدهد و زنبق های اطراف این ترکیب شکیل نشان دهنده ی  پایندگی و جاودانی ایران است و احاطه اشکالی که هر کدام از آنها نشان دهنده یکی از نماد های باستانی است بیانگر دیرینه بودن واصیل بودن این کشور رویایی است.آری این بشقاب زیبا نماد جاودانگی ایران است.